Wpadł mi do rąk wydany w 1929 roku przewodnik "Gdynia W/M Gdańsk i Wybrzeże". Mam nadzieję, że wybrane fragmenty posłużą przybliżeniu historii mojego miasta...
Gdynia
Ośrodkiem wybrzeża polskiego jest ***Gdynia, główny port handlowy Polski, port wojenny, miasto o 120.000 mieszkańcach i 6.582 ha obszaru. G. jest zarazem letniskiem i kąpieliskiem nadmorskim.
G. znajduje się ciągle w stadium powstawania, przy czym jej wzrost z roku na rok prześciga najśmielsze obliczenia i plany.
G. posiada dogodne połączenie kolejowe i lotnicze z Warszawą a także z innymi miastami Rzplitej oraz połączenia morskie bezpośrednie lub pośrednie z całym światem.
Połączenie kolejowe G. z innymi miastami Rzplitej odbywają się wzdłuż linii kolejowych:
1. linii głównej z Warszawy przez Toruń, Bydgoszcz, oraz z Krakowa i Katowic, przez Poznań, Bydgoszcz do Gdańska i Gdyni.
Na tej linii kursuje większość pociągów pospiesznych oraz wagonów bezpośrednich , łączących Warszawę i szereg miast Rzplitej z Gdynią . W sezonie nadchodzi tą drogą do G. 30 par pociągów pospiesznych i osobowych na dobę.
2. linii z Warszawy przez Mławę , Grudziądz , Gdańsk do Gdyni. Ta linia, krótsza od pierwszej , jeśli chodzi o odległość od Warszawy, stwarza dosyć dogodne i tanie połączenie stolicy z morzem.
Zarówno na linii 1. jak i na linii 2. kursują całe pociągi i wagony bez zatrzymywania się na terenie W.M. Gdańska, wprost do G. przez co unika się potrzeby poddawania sie kontroli dewizowej i paszportowej.
3. linii tzw. francusko-polskiej , z Katowic przez Herby, Inowrocław, Bydgoszcz Kościerzynę, z pominięciem terenu W.M. Gdańska.
Linia ta stwarza najbliższe i najszybsze połączenie Gdyni ze Śląskiem. Kursują na niej tylko 2 pary pociągów osobowych bardzo dogodnie rozplanowanych.
Połączenia lotnicze Gdyni z Warszawą a przez Warszawę z Katowicami, Krakowem, Lwowem i Wilnem, odbywają się codziennie z portu w Rumi , przy czym z G. do Warszawy samolot odlatuje o godz. 8 oprócz niedziel oraz o godz. 15.55 codziennie a z Warszawy do G. o godz. 15.20 oprócz niedziel oraz o godz.8.30 codziennie. Czas przelotu wynosi ok. 1 1/2 godz. a cena przelotu w jedną stronę 55, - zł, tam i z powrotem zaś 99,-zł.
Samolot codzienny z G. ma w Warszawie połączenia bezpośrednie do wszystkich miast, z którymi lotnisko warszawskie utrzymuje komunikację. Nadto G. posiada bezpośrednie połączenie zagraniczne z Kopenhagą oraz Rzymem ( via Warszawa, Budapeszt, Belgrad).
Połączenia okrętowe posiada G. ze 170 portami całego świata przy pomocy 52 linii regularnych. Najważniejsze z nich:
1. z Kopenhagą, Halifaksem i Nowym Jorkiem za pośrednictwem linii północno-amerykańskiej Towarzystwa Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe. Linię tę obsługują statki "Batory" i "Piłsudski", średnio dwa razy w miesiącu. Cena przejazdu klasą turystyczną wynosi w sezonie zimowym w jedną stronę 149 dolarów, a tam i z powrotem 246 dol. W sezonie letnim w jedną stronę 163 dol., a w obie strony 310 dol. Na okrętach istnieje ponadto klasa trzecia, o 25% tańsza. Czas trwania przejazd wynosi z Kopenhagi do G. 1 1/2 dnia, z Halifaksu do G. 10 dni oraz z Nowego Jorku do G. 11 dni.
2. z Antwerpią , Tallinem, Helsingforsem za pośrednictwem linii okrętowej Żegluga Polska, w zasadzie towarowej, ale posiadającej pomieszczenia pasażerskie. Połączenia te niekosztowne, są bardzo dogodne , a podróż statkami Żeglugi przyjemna i urozmaicona. Przykładowo przejazd pierwszą klasą kosztuje: z G. do Antwerpii 100,-zł, z G. do Tallina - 70,-zł oraz z G. do Helsingforsu -85,-zł.
3. z Londynem i Hull za pośrednictwem linii okrętowej Polsko-Brytyjskiego Towarzystwa Okrętowego. Linie te obsługują statki: "Lech", "Lublin" i "Lwów".
Komunikacja na linii Gdynia-Londyn odbywa się średni dwa razy w miesiącu, a na linii Gdynia- Hull 5 razy w miesiącu. Cena przejazdu w jedną stronę wynosi 7 funtów , a tam i z powrotem 12,5 funta. Czas przejazdu z Londynu 3 dni.
4. z Liwerpoolem, Hawrem - Amsterdamem i Stockholmem co tydzień, z Rotterdamem, Rygą, Hamburgiem - 2 razy w tygodniu i wreszcie z Marsylią co 2 tygodnie za pośrednictwem różnych linii okrętowych (wiadomości w Kap. Portu).
Połączenia statkami rzecznymi posiada G. z Warszawą, przy czym statek pospieszny jest w drodze z Warszawy ok. 36 godzin, a do Warszawy ok.60 godzin. Bilet w jedną stronę pierwszą klasą kosztuje 22,-zł - w obie 30,-zł. Utrzymanie na statku 5,-zł dziennie.
Wreszcie dalekodystansowe połączenie autobusowe posiada G. z Bydgoszczą oraz z Poznaniem. Kursują po 2 pary autobusów dziennie. Cena biletu wynosi z Bydgoszczy 9,30 a z Poznania przez Nakło i Chojnice 15,-zł.
Do tych połączeń dalekodystansowych dostosowane są w G. połączenia kolejowe, autobusowe i okrętowe ze wszystkimi miejscowościami pobrzeża oraz W.M. Gdańskiem (...)
Koleją przybywa się do Gdyni na główny dworzec kolejowy - Plac Konstytucji - tel.2907. Dworzec ten posiada trzy perony , z których można wyjść na ul. Morską albo na Plac Konstytucji. Peron
drugi posiada komorę celną i paszportową, przez którą trzeba
przechodzić, udając si na teren W.M. Gdańska wzgl. z niego wracając. Wychodząc
na lewo , na Pl. Konstytucji, spotykamy w pasażu kiosk "Ruchu". Obok
bocznego wyjścia znajduje się przechowalnia bagażu (35 groszy na dobę).W
przejściu do głównego holu mieści się po lewej stronie Urząd
pocztowo-telegraf., otwarty do 23. tuż obok kolejowe biuro informacyjne -
tel.2907. Naprzeciw biuro dewizowe, filia K.K.O. m. Gdyni tel 12-70.W
samym holu znajduje się po lewej stronie przyjmowanie bagażu, 6 kas
biletowych , kiosk informacyjny "GAL'u", z prawej zaś strony, wejście do
poczekalni pierwszej, drugiej i trzeciej klasy i do restauracji
kolejowej. Tragarze kolejowi na dworcu tel.21-93. Wyniesienie bagażu z
dworca - 30 groszy od sztuki.
Oprócz dworca głównego istnieją na terenie m. Gdyni dwa dworce podmiejskie w Orłowie i Chyloni. ( patrz. Trzy dworce w Gdyni )
Drogą morską przybywa się do G. do jednej z czterech przystani.
Żegludze wielkiej służy : Dworzec morski- Gdynia Ameryka Linie Żeglugowe G.A.L. - ul. Polska, tel.36-91. Po przybiciu statku do nabrzeża Francuskiego, przechodzą pasażerowie bezpośrednio na drugie piętro dworca, gdzie znajdują się poczekalnie, komory celne i bufet dworcowy. O piętro niżej mieszczą się:, biura linii okrętowych, ekspozytura celna, biura służbowe stacji Gdynia Port, biura inspektora emigracyjnego i lekarza portowego. Parter zajęty jest przez Urząd Pocztowy Gdynia 5, kantor wymiany, przechowywalnię bagażu, "Orbis" (tel.3802) itp.
Okręty linii Londyn-Hull "Polbrytu" przybijają do nabrzeża Polskiego przy Chłodni Portowej.
Statki żeglugi przybrzeżnej przybijają do przystani : "Żeglugi Polskiej" - tel.16-10 na molo Południowym - w basenie Prezydenta. Pawilon "Ż.P." mieści oprócz kas biletowych, Ekspozyturę Komendy Miasta, która wydaje przepustki wstępu na Hel, kiosk "Ruchu" oraz restaurację i kawiarnię.
Wreszcie do przystani "Vistuli", znajdującej się przy nabrzeżu Wilsonowskim - ul. Rybacka nr 30 - tel.10-85, przybijają statki Żeglugi Rzecznej z Warszawy przez Tczew.
Autobusy wszystkich prawie linii lokalnych M.T.K. oraz wszystkie autobusy linii dalekobieżnych przybywają do G. i wychodzą z dworca autobusowego położonego w śródmieściu G. na Placu Kaszubskim - tel.15-61. Tamże biuro "Ruchu" i sprzedaż biletów. Druga poczekalnia M.T.K. znajduje się naprzeciw pawilonu Ligi Popierania Turystyki przy dworcu kolejowym, tel.15-01.
Niektóre tylko linie szczególne wychodzą z G. z Skweru Kościuszki z terenu hal targowych przy ul. Mościckich lub z innych punktów.
Samoloty P.L.L. "Lot" startują i lądują na lotnisku cywilnym w Rumi o 12 km od Gdyni. Jednak "lot" zorganizował przewóz pasażerów i bagażu z lotniska do Gdyni samochodem, który zatrzymuje się przed "Orbisem" na ul. Świętojańskiej. Stamtąd również samochody odwożą pasażerów na lotnisko na 30 min. przed startem każdego samolotu. (...)
Połączenia okrętowe posiada G. ze 170 portami całego świata przy pomocy 52 linii regularnych. Najważniejsze z nich:
1. z Kopenhagą, Halifaksem i Nowym Jorkiem za pośrednictwem linii północno-amerykańskiej Towarzystwa Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe. Linię tę obsługują statki "Batory" i "Piłsudski", średnio dwa razy w miesiącu. Cena przejazdu klasą turystyczną wynosi w sezonie zimowym w jedną stronę 149 dolarów, a tam i z powrotem 246 dol. W sezonie letnim w jedną stronę 163 dol., a w obie strony 310 dol. Na okrętach istnieje ponadto klasa trzecia, o 25% tańsza. Czas trwania przejazd wynosi z Kopenhagi do G. 1 1/2 dnia, z Halifaksu do G. 10 dni oraz z Nowego Jorku do G. 11 dni.
2. z Antwerpią , Tallinem, Helsingforsem za pośrednictwem linii okrętowej Żegluga Polska, w zasadzie towarowej, ale posiadającej pomieszczenia pasażerskie. Połączenia te niekosztowne, są bardzo dogodne , a podróż statkami Żeglugi przyjemna i urozmaicona. Przykładowo przejazd pierwszą klasą kosztuje: z G. do Antwerpii 100,-zł, z G. do Tallina - 70,-zł oraz z G. do Helsingforsu -85,-zł.
3. z Londynem i Hull za pośrednictwem linii okrętowej Polsko-Brytyjskiego Towarzystwa Okrętowego. Linie te obsługują statki: "Lech", "Lublin" i "Lwów".
Komunikacja na linii Gdynia-Londyn odbywa się średni dwa razy w miesiącu, a na linii Gdynia- Hull 5 razy w miesiącu. Cena przejazdu w jedną stronę wynosi 7 funtów , a tam i z powrotem 12,5 funta. Czas przejazdu z Londynu 3 dni.
4. z Liwerpoolem, Hawrem - Amsterdamem i Stockholmem co tydzień, z Rotterdamem, Rygą, Hamburgiem - 2 razy w tygodniu i wreszcie z Marsylią co 2 tygodnie za pośrednictwem różnych linii okrętowych (wiadomości w Kap. Portu).
Połączenia statkami rzecznymi posiada G. z Warszawą, przy czym statek pospieszny jest w drodze z Warszawy ok. 36 godzin, a do Warszawy ok.60 godzin. Bilet w jedną stronę pierwszą klasą kosztuje 22,-zł - w obie 30,-zł. Utrzymanie na statku 5,-zł dziennie.
Wreszcie dalekodystansowe połączenie autobusowe posiada G. z Bydgoszczą oraz z Poznaniem. Kursują po 2 pary autobusów dziennie. Cena biletu wynosi z Bydgoszczy 9,30 a z Poznania przez Nakło i Chojnice 15,-zł.
Do tych połączeń dalekodystansowych dostosowane są w G. połączenia kolejowe, autobusowe i okrętowe ze wszystkimi miejscowościami pobrzeża oraz W.M. Gdańskiem (...)
Dworce i przystanie
Oprócz dworca głównego istnieją na terenie m. Gdyni dwa dworce podmiejskie w Orłowie i Chyloni. ( patrz. Trzy dworce w Gdyni )
Drogą morską przybywa się do G. do jednej z czterech przystani.
Żegludze wielkiej służy : Dworzec morski- Gdynia Ameryka Linie Żeglugowe G.A.L. - ul. Polska, tel.36-91. Po przybiciu statku do nabrzeża Francuskiego, przechodzą pasażerowie bezpośrednio na drugie piętro dworca, gdzie znajdują się poczekalnie, komory celne i bufet dworcowy. O piętro niżej mieszczą się:, biura linii okrętowych, ekspozytura celna, biura służbowe stacji Gdynia Port, biura inspektora emigracyjnego i lekarza portowego. Parter zajęty jest przez Urząd Pocztowy Gdynia 5, kantor wymiany, przechowywalnię bagażu, "Orbis" (tel.3802) itp.
Okręty linii Londyn-Hull "Polbrytu" przybijają do nabrzeża Polskiego przy Chłodni Portowej.
Statki żeglugi przybrzeżnej przybijają do przystani : "Żeglugi Polskiej" - tel.16-10 na molo Południowym - w basenie Prezydenta. Pawilon "Ż.P." mieści oprócz kas biletowych, Ekspozyturę Komendy Miasta, która wydaje przepustki wstępu na Hel, kiosk "Ruchu" oraz restaurację i kawiarnię.
Wreszcie do przystani "Vistuli", znajdującej się przy nabrzeżu Wilsonowskim - ul. Rybacka nr 30 - tel.10-85, przybijają statki Żeglugi Rzecznej z Warszawy przez Tczew.
Autobusy wszystkich prawie linii lokalnych M.T.K. oraz wszystkie autobusy linii dalekobieżnych przybywają do G. i wychodzą z dworca autobusowego położonego w śródmieściu G. na Placu Kaszubskim - tel.15-61. Tamże biuro "Ruchu" i sprzedaż biletów. Druga poczekalnia M.T.K. znajduje się naprzeciw pawilonu Ligi Popierania Turystyki przy dworcu kolejowym, tel.15-01.
Niektóre tylko linie szczególne wychodzą z G. z Skweru Kościuszki z terenu hal targowych przy ul. Mościckich lub z innych punktów.
Samoloty P.L.L. "Lot" startują i lądują na lotnisku cywilnym w Rumi o 12 km od Gdyni. Jednak "lot" zorganizował przewóz pasażerów i bagażu z lotniska do Gdyni samochodem, który zatrzymuje się przed "Orbisem" na ul. Świętojańskiej. Stamtąd również samochody odwożą pasażerów na lotnisko na 30 min. przed startem każdego samolotu. (...)
Komunikacja w mieście.
Linia nr 1.- Skwer Kościuszki - ul. 10go Lutego - Dworzec Kolejowy Obłuże-Oksywie (kościół) - Dowództwo Floty. Autobusy kursują od godz. 6.20 co 20 min. aż do godz.23.50.
Linia nr 2. Komisariat Rządu - ul. Śląska, ul. Morska - Grabówek (zakręt oksywski). Kurs. co 30 min. od godz. 7 do 22.20.
Linia nr 3. Plac Kaszubski - ul. Świętojańska - Orłowo (poczta)- Kolibki- Sopoty (Kurchaus). Kursuje osd godz. 6 do 23.55 co 7-8 min. tylko do Orłowa, a co 15 min. do Sopot.
Linia nr 4. Plac Kaszubski - ul. Starowiejska - Dworzec kolejowy ul. Morska - Grabówek (zakręt oksywski). Kursuje co 30 min.od godz. 6.20 do 23.10.
Linia nr 5. Skwer Kościuszki - ul. 10go Lutego - ul. Morska- Grabówek (zakręt oksywski) - Chylonia (kościół)- Rzeźnia. Kursuje co 15 min. od godz. 5.55 do 23.45.
Linia nr 6. Plac Kaszubski ul. Portowa - Port Handlowy - Dworzec kolejowy. Kursuje co 30 min. od godz.7.35 do 19.45.
Linia nr 7. Plac Kaszubski ul. Starowiejska - Dworzec kolejowy - ul. Śląska - Witomino. Kursuje co pełne 2 godziny od 7.15 do 23.35.
Linia nr 8. Wzgórze Focha (ul.Bajończyków) - ul.Legionów, ul. Kopernika - ul. Świętojańska - ul. 10go Lutego - ul. Trzeciego Maja - hala targowa - dworzec kolejowy. Kursuje co 30 min. od godz. 7.15 do 21.35.
Linia nr 9. Komisariat Rządu - ul. Świętojańska - Plac Kaszubski - ul. Portowa - Port Handlowy (ul.Celna). Kursuje co 30 min. od godz.7.20 do 22.35. Ruch na tej linii odbywa się tylko w dni powszednie.
Na wszystkich liniach ruch w godzinach rannych tj. do godz. 8 jest przyspieszony i odbywa się przeciętnie co 10 minut. Podczas dnia - jak wyżej.Cenę biletu oblicza się wr. stref. Jedna strefa - 20 groszy. Krótkie odcinki - 15gr.
Komunikację między miastem i Oksywiem ułatwia oprócz autobusu nr 1. prom-holownik, który kursuje pomiędzy portem a Obłużem. Odjazd z przystani 50 m na lewo od Kapitanatu Portu do Oksywia ( wysiadać w Oksywiu wolno tylko marynarzom i pracownikom portowym) i Obłuża. Cena biletu 20 groszy.
Oprócz autobusów M.T.K. posiada G. większą ilość dorożek samochodowych, następujące postoje:
przed dworcem kolejowym - tel. 15-40,
przy Skwerze Kościuszki obok K.K.O. m. Gdyni - tel. 15-70,
przed Komisariatem Rządu - tel. 18-50,
na u. Węglowej - obok wiaduktu - tel.33-06,
na Placu Kaszubskim - tel. 15-41,
w Orłowie - obok poczty - tel. 92-04
i w kilku innych punktach. Dorożki pobierają należność według licznika przy obowiązującej taryfie 1,-zł za pierwszy kilometr i 50 groszy za następne. Za dalsze przejazdy poza miasto pobierają dorożki przeciętnie po 50 groszy za km, ale można również umówić się nieco taniej.
